Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, bu yılki bilançosunda dünya genelinde 533 gazetecinin kamuoyunu bilgilendirmeye çalışırken tutuklandığını, 57’sinin öldürüldüğünü bildirdi. Tutuklama ve cinayetlerdeki rekor artışa işaret eden RSF, 65 medya temsilcisinin rehin tutulduğunu, 49 kişinin ise kayıp olduğunu duyurdu.
Merkezi Paris’te bulunan RSF örgütü, düzenlediği basın açıklamasıyla 2022 yılında gazetecilik haklarında önemli bir düşüş yaşandığını, 1 Aralık itibarıyla bir önceki yıla göre %13,4’lük rekor artışla 533 tutuklu gazetecinin tespit edildiğini duyurdu.
Listenin başında 110 gazeteciyle Çin, 62 gazeteciyle Myanmar, 47 gazeteciyle İran, 39 gazeteciyle Vietnam ve 31 gazeteciyle Belarus geliyor. Dünya genelinde tutuklu gazetecilerin yüzde 54’ü bu beş ülkede cezaevinde bulunuyor.
Rapor ayrıca dünyadaki tutuklu gazetecilerin yalnızca yüzde 36,4’ünün hüküm giydiğini, geri kalan yüzde 63,6’sının ise yargılanmadığını ortaya koydu.
Deloire: Hapishaneleri hızla dolduruyorlar
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, 2022 Bilançosu’nun yayımlanmasına ilişkin yaptığı açıklamada, “Diktatörlükler ve otoriter hükümetler, hapishanelerini gazetecilerle doldurmak için hızlandırılmış bir süreç yürütüyor. “Gazeteci tutuklamalarındaki bu yeni rekor artış, bu vicdansız güçlere direnme ve haber özgürlüğü, bağımsızlık ve çoğulculuk hedeflerini savunan herkesle aktif dayanışma içinde hareket etme ihtiyacını doğruluyor.”
Christophe DeloirePhoto: picture-alliance/AP Images/F. Mori
Gözaltına alınan kadın gazeteci sayısı iki kat arttı
Gözaltına alınan kadın gazeteci sayısı 78 olarak belirlenen açıklamada, “2021’e göre yüzde 30 artan kadın gazeteci tutukluluklarında RSF hiç bu kadar yüksek bir sayıya ulaşmamıştı” denildi. Beş yıl önce tutuklanan kadın muhabirlerin oranı yüzde 7 iken 2022’de bu oran yüzde 15’i geçti.
Meksika cinayetlerde başı çekiyor
Raporda görev başında ölen ve kasten öldürülen gazeteciler de yer aldı. Bu yıl öldürülen 57 gazeteciden 11’i Meksika’da, 6’sı Haiti’de ve 3’ü Brezilya’da öldü. Ukrayna’da 24 Şubat’ta başlayan savaşı takip ederken altı aylık bir süre içinde sekiz gazeteci öldürüldü.
Türkiye’ye ayrılmış bölüm
Raporda Çin, dünyanın en büyük hapishanesi olarak tanımlanırken, önceki yıllarda “gazeteci hapishanesi” olarak adlandırılan Türkiye’ye de kısa bir yer ayrılması dikkat çekti. Raporun Türkiye bölümünde Haziran ayından bu yana üç kadın gazeteci ve bir kadın medya çalışanının gözaltına alındığı bildirildi. Gözaltına alınan gazetecilerden Jin News Genel Yayın Yönetmeni Safiye Alağaş’ın 2019 yılında tutuklanarak hakkında “terör örgütü propagandası yapmak” suçundan dava açıldığı ancak daha sonra serbest bırakıldığı kaydedildi.
Erol ÖnderoğluFotoğraf: Getty Images/AFP/O. Köşe
Önderoğlu’ndan “karanlık döneme dönüş” uyarısı
RSF Türkiye temsilcisi ve bianet medya özgürlüğü raportörü Erol Önderoğlu, raporun Türkiye’ye ayrılan bölümüyle ilgili DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, “Son üç yıldır ‘dünyanın en büyük hapishanesi’ haline dönüşen Türkiye, 5 yıl önceki darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü hal, “Ancak Kürt medya çalışanlarının toplu olarak tutuklanması ve yargının temel değerleriyle bağdaşmayan, maddi olmayan kararlarla altı ay boyunca iddianamesiz hapis cezasına çarptırılması, karanlık döneme ve kötü alışkanlıklara dönüş olarak görülebilir.” Önderoğlu, yargının siyasette kullanılmasının medya özgürlüğünün diz çöktürülmesinde temel rol oynadığını vurguladı.
DW/BK,HS,BO
